W dzisiejszym, zabieganym świecie, dbanie o sen może stanowić prawdziwe wyzwanie. Jednak to właśnie wypoczynek w niezwykle dużym stopniu wpływa na ogólne samopoczucie, dobrostan psychiczny i zdolność do regulowania emocji. Jakie mechanizmy sprawiają, że sen tak ściśle wiąże się z funkcjonowaniem psychicznym? Jak zadbać o sen, aby cieszyć się nieskończonymi pokładami energii i motywacji, a także dobrym nastrojem?
Sen, a zdrowie psychiczne
Sen ma ogromny wpływ na funkcjonowanie psychiczne każdego człowieka. Zaniedbania w tej sferze mogą znacznie zwiększać prawdopodobieństwo zachorowania na depresję i inne zaburzenia afektywne. Wynika to m.in. z tego, że zbyt mała ilość snu zaburza produkcję neuroprzekaźników. Niektóre osoby na niedobór wypoczynku mogą reagować niskim poziomem serotoniny, która jest odpowiedzialna właśnie za samopoczucie psychiczne. Poza tym, zaniedbanie snu wiąże się z obniżeniem reakcji na stres. Osoby, które spędzają zbyt małą ilość godzin w łóżku, są więc narażone nie tylko na zaburzenia nastroju, ale również zaburzenia lękowe. Z kolei sumienne przestrzeganie podstawowych zasad higieny snu sprawia, że regulowanie emocji staje się prostsze, podobnie jak radzenie sobie z codziennymi, stresującymi wyzwaniami.
Czy sen wpływa na funkcjonowanie poznawcze?
Sen jest ściśle związany z funkcjonowaniem poznawczym. Z jakimi zdolnościami intelektualnymi i myślowymi można w szczególności powiązać sen?
-
Uczenie się – nocą przebiega proces konsolidacji pamięci. Informacje przenoszone są wówczas z pamięci krótkotrwałej do długotrwałej.
-
Podejmowanie decyzji – zmęczenie i brak snu sprzyja podejmowaniu nierozważnych i impulsywnych decyzji.
-
Koncentracja – wydajność w wykonywaniu codziennych zadań znacznie się obniża w przypadku braku optymalnej ilości snu. Dlatego w wymagających okresach na uczelni czy w pracy, trzeba szczególną uwagę przywiązać do wypoczynku.
-
Prawdopodobieństwo popełniania błędów – osoby, które się notorycznie nie wysypiają, często popełniają błędy. Jest to szczególnie niebezpieczne podczas obsługiwania pojazdów i maszyn.
Jak dbać o sen?
O sen można zadbać na wiele sposobów. Warto mieć świadomość tego, że pierwszym krokiem powinno być zawsze upewnienie się, czy wyposażenie sypialni jest dobrej jakości i oferuje ciału optymalne warunki do wypoczynku. Kluczowe znaczenie ma materac. Jego zadaniem jest zapewnianie kręgosłupowi stabilizacji i podparcia w taki sposób, aby wszystkie mięśnie mogły pozostać rozluźnione przez całą noc. Podobną funkcję pełni poduszka, która jest bardzo ważna dla zdrowia głowy i szyi. Jednak akcesoria sypialniane to nie wszystko! Niezwykle ważna jest regularność. Ludzki organizm lubi rutynę, dlatego warto wyznaczyć sobie konkretne godziny kładzenia się do łóżka i wstawania. Dobrym sposobem na poprawę jakości snu może się też okazać wprowadzenie wyciszających, wieczornych rytuałów, zadbanie o zaciemnienie sypialni, czy zrezygnowanie z korzystania z urządzeń emitujących światło niebieskie – przynajmniej na godzinę przed snem.
Sen jest bardzo ważny dla prawidłowego funkcjonowania emocjonalnego. To od niego w dużej mierze zależy samopoczucie w ciągu dnia. Właśnie dlatego warto dobrze wyposażyć swoją sypialnię i wprowadzić do codziennej rutyny podstawowe zasady dotyczące higieny snu.
Artykuł powstał we współpracy z SleepMed.pl.